حريم هيچ گسلي در تهران رعايت نشده است

موقعيت گسل‌هاي تهران يكي از بزرگترين دغدغه‌هاي كارشناسان شهرسازي و علم زلزله است كه با افزايش بلند مرتبه‌سازي در اين محدوده فراتر رفته و به يك بحران تبديل شده است. به گزارش خبرگزاري فارس، هر چند صحبت‌هاي اخير مسئولان شهري مبني بر تعيين حريم گسل‌ها در طرح تفصيلي و ايجاد ساخت و سازها در چارچوب ضوابط جرقه‌هايي از اميد را براي كاهش خطرات ناشي از زلزله احتمالي به وجود مي‌آورد و به قول شفيق، مشاور طرح تفصيلي تهران از تداوم سيكل معيوب شهرسازي در اين محدوده ها جلوگيري مي‌كند؛ اما واقعيتي كه وجود دارد و نگران كننده نيز هست، اين است كه تاكنون درصد بالايي از ساخت و سازها روي گسل صورت گرفته است. به گونه‌اي كه كارشناسان علم زلزله آن را تهديدي جدي براي تهران بر مي‌شمارند.
  
   بهرام عكاشه، پدر علم زلزله ايران، از جمله اين افراد است كه تندترين انتقادها را در اين رابطه داشته و معتقد بوده دامنه خسارات را با اين اقدام به 100 رساندند.
  
   وي مي گويد: حريم هيچ گسلي در تهران رعايت نشده و اين موضوع با توجه به نوع ساخت و سازهايي كه در اين محدوده صورت گرفته نگراني ها را عميق‌تر مي‌كند.
پدر علم زلزله ايران، در اين رابطه چنين تحليل مي‌كند كه سبك شهرسازي و ارتفاع ساختمان‌ها در حريم گسل از اهميت بالايي برخوردار است كه اين موضوع در تهران به فراموشي سپرده شده و جايي كه نبايد بلندمرتبه سازي صورت مي گرفته، برج‌هاي چندين طبقه ساخته‌اند.
  
   عكاشه، مي‌گويد: اولا انتخاب تهران براي پايتخت شدن اشتباه بوده و نكته دوم اين كه فارغ از اين مساله، با توجه به موقعيت جغرافيايي آن از نظر زلزله خيز بودن بلندمرتبه سازي در محدوده استقرار گسل‌ها صورت مي‌گرفت؛ چرا كه اين موضوع دامنه تخريب را در گسترده‌ترين سطح افزايش مي‌دهد و شايد اگر شاهد اوج گرفتن ساختمان ها در محدوده استقرار گسل‌ها نبوديم نگراني‌ها اندكي كاهش مي‌يافت.
  
   وي اين اهمال و بي‌توجهي را بيشتر متوجه مسئولان شهري مي‌داند كه در طول شكل گيري تهران و مهمتر از آن توسعه ارضي آن طرح و برنامه جامعي را در اين رابطه تهيه نكردند تا راهبردهايي را براي ساخت و ساز مشخص كند.
  
   عكاشه مي‌گويد: بيش از 200 سال از عمر تهران مي گذرد و نزديك به 60 شهردار هم براي مديريت آن سركار آمده‌اند؛ ولي هيچ كدام به اين موضوع توجه نكرده‌اند و هيچ كدام از آنها حريم گسل‌ها را جدي نگرفته‌اند.
  
   انوشيروان محسني بندپي، نائب رئيس فراكسيون مديريت شهري، از جمله اين افراد است كه مي‌گويد: چنان كه در تهران زلزله‌اي رخ دهد امدادرساني با مشكل جدي مواجه خواهد شد.
  
   وي مي‌افزايد: بيشتر كوچه‌هايي كه بلند مرتبه سازي در آنها صورت گرفته تنگ و باريك بوده و امدادرساني را دشوار مي سازند و اين در حالي است كه در بسياري از آنها امدادرساني غيرممكن است و اين موضوع دامنه خسارات را به 100 درصد مي‌رساند كه اتفاق بدي است. موضوعي كه در حال حاضر نيز امدادرساني را با مشكل مواجه كرده است.
  
  
   مقاومت خانه‌هاي تهران فقط براي زلزله 6 ريشتري است
   پدر علم زلزله ايران، در ادامه به وضعيت مقاومت ساختمان‌هاي تهران اشاره مي‌كند و مي‌گويد: در يك برآورد كلي ساختمان‌هاي نوساز تهران صرفا در برابر زلزله اي با درجه تخريب 6 ريشتري مقاومت دارند و در درجات بالاتر زلزله به تخريب آنها مي‌انجامد كه اين موضوع در بافت فرسوده به زير 5 ريشتر مي‌رسد.
  
   عكاشه اين مساله را از آن حيث مطرح مي‌كند كه برخي گسل‌هاي تهران قدرت ايجاد زلزله اي 8 ريشتري و 9 ريشتري را دارند.
  
   وي در توضيح اين مساله چنين مي گويد:يكي از گسل‌هاي اصلي تهران در شمال واقع شده و نياوران از جمله خيابان‌هايي است كه روي اين گسل‌ها قرار گرفته است. هرچند تمامي خيابان‌هاي شمال تهران از اين نظر در خطرند و نمي‌توان آنها را مستثني كرد؛ اما موضوعي كه در مورد نياوران مطرح است، اين است كه بافت نياوران قديمي بوده و فعاليت گسل‌ها آثار تخريبي بالايي در آن به‌بار مي‌آورد و ممكن است تمامي ساختمان‌ها در آن تخريب شوند.
  
   موضوعي كه به صورت‌هاي ديگر نيز مطرح شده و كارشناسان معماري و شهرسازي در مورد اين كه بلندمرتبه‌سازي در آن صورت نگيرد صحبت‌هايي كرده‌‌اند. از ديدگاه وي، گسل نياوران بزرگ‌ترين گسل تهران بوده و 17 كيلومتر طول دارد كه اين موضوع مي‌تواند زلزله‌اي به قدرت هشت ريشتر به‌وجود بياورد و ديگر كارشناسان زلزله‌شناسي نيز بر اين نكته صحه مي‌گذارند و معتقدند بزرگ‌ترين گسل تهران متعلق به نياوران است. البته كارشناسان زلزله‌شناسي علت خطرناك بودن گسل شمال تهران را وسعت آن مي‌دانند و بر اين باورند كه اين گسل طولاني‌ترين گسل پايتخت به‌حساب مي‌آيد.
  
   پدر علم زلزله ايران مي افزايد:طول گسل شمال تهران 120 كيلومتر است كه توانايي ايجاد زلزله‌اي به قدرت هفت ريشتر را دارد و پرخطرترين بخش‌هاي اين گسل از خيابان‌هاي سوهانك، آجودانيه، زعفرانيه و كن مي‌گذرد و در مجموع مناطق يك و دو تهران در معرض اين گسل هستند و يكي ديگر از گسل‌هايي كه اثر تخريبي همانند اين گسل را دارد، گسل كهريزك و ري در جنوب تهران است كه توانمندي آن براي ايجاد زلزله 5/6 ريشتري است.
  
   از ديدگاه وي هرچند هر دو گسل در شمال و جنوب شهر اثر تخريبي يكسان دارند و قدرت ايجاد آن بين 5/6 تا هفت ريشتر است؛ اما در كهريزك و ري به‌علت تراكم بالاي جمعيت و بافت فرسوده ساختمان‌ها، تخريب عميق‌تر خواهد بود.
  
   اين استاد زلزله‌شناسي كه تحقيقات مختلفي را در اين رابطه انجام داده و توانمندي ديگر گسل‌هاي تهران را به اين صورت عنوان مي‌كند كه گسل مشا فشم كه از فيروزكوه به سمت شمال تهران ادامه مي‌يابد و 400 كيلومتر طول دارد مي‌تواند زلزله‌اي به قدرت هشت ريشتر ايجاد كند و دو گسل شمال و جنوبي ري كه در جنوب تهران واقع شده 25 كيلومتر طول دارد كه توانمندي آن براي ايجاد زلزله‌اي به قدرت هفت ريشتر است.
  
   گفتني است گسل‌هاي تهران در دو دسته‌بندي اصلي و فرعي در نقاط مختلف شهر پراكنده شده اند و پايتخت نشينان را تهديد مي كند به گونه اي كه پيش بيني مي‌شود اثرات تخريبي به مراتب وسيع‌تر از زلزله‌هاي بزرگ تاريخ به وجود بياورد و مطابق بررسي‌هاي علمي صورت گرفته، ايران به چهار منطقه زلزله‌خيز تقسيم شده كه تهران جزو اين مناطق به‌حساب مي‌آيد و صحبت‌هاي كارشناسان رشته زلزله‌شناسي نيز بر آن صحه مي‌گذارد.